Önyüklenebilir USB Bellek ile Bilgisayara Debian 12 Kurulumu

Bu makalede sizlere önyüklenebilir bir USB bellek ile Debian 12 Bookworm kurulumu nasıl yapacağınızı anlatacağım. Ayrıca, bu süreci masaüstü veya dizüstü bilgisayarda nasıl yapacağınızı da göstereceğim.

Herşeyden önce Debian, 1993’te Ian Murdock’un çabalarıyla ortaya çıktığını söyleyeyim. Bu sistem, dünya çapında binlerce geliştiriciye sağlam bir platform sunmaktadır. Ek olarak, Ubuntu gibi diğer dağıtımlara da öncülük etmiştir. Şimdi, önce ISO dosyasını indirmeyi ele alarak Rufus ile USB ortamı oluşturmayı öğreteceğim. Son olarak, adım adım Debian kurulumunu gerçekleştireceğiz. Hadi başlayalım!

USB Flash Bellek Kullanarak PC Üzerine Sıfırdan Debian 12 Kurulumu Nasıl Yapılır?

Debian dağıtımı, 1993 yılında Ian Murdock tarafından yazılım geliştiricilere, özgür yazılımın özgür olmayan yazılımdan ayrılması ve dağıtımıyla ilgili konularda fikirlerine katkıda bulunmaları için yaptığı bir girişimin sonucudur.

Linux’un orijinal dağıtımı olarak bilinen Debian, ayrıca dünyada binlerce geliştiriciye sahiptir. Neredeyse kusursuz olarak geliştirilen bu dağıtım aynı zamanda Ubuntu gibi yeni dağıtımlara öncü olmuştur.

Debian işletim sistemini host bilgisayarınıza veya bir sanal makineye kurarak onu deneyimlemeye başlayabilirsiniz. Fakat, temel seviyede bilgi sahibi olan kullanıcılara bu dağıtımı öncelikle bir VM’de kullanmalarını tavsiye ederiz. Kendilerini ortalamanın üzerinde geliştiren kullanıcılar ise bu dağıtımı kendi kişisel bilgisayarlarına kurabilirler.

Windows ile Linux dağıtımlarını kıyasladığınızda aralarında performans anlamında büyük bir fark olduğunu görebilirsiniz. Linux’un daha az donanım kaynağı kullanıyor. Bunun neticesinde performans açısından tercih edebilirsiniz. Fakat sıkça kullandığınız bazı Windows yazılımlarınızı kuramayabilirsiniz.

Bir PC’ye Debian Linux sistemini kurabilmeniz için resmi websitesinden işlemci mimarinize göre ISO imaj dosyasını indirmeniz gerekir. Kurulum medyasını hazırlamak için ISO dosyasını bir CD/DVD medyasına yazdırabilirsiniz. Veya Rufus gibi bir 3. parti program kullanarak USB flash belleğinize yazdırabilirsiniz.

Debian 12 Sistem Gereksinimleri

• İşlemci Gereksinimleri

Debian 12, 64-bit PC (amd64), 32-bit PC (i386), ARM ve daha fazlasını destekler. Ayrıca, işlemci mimarinizin sürüm 12 ile uyumlu olduğundan emin olun. Bu, sorunsuz performans için önemlidir.

• Bellek Gereksinimleri

Debian 12’yi yüklemeniz için minimum 512 MB RAM sahip olmalısınız. Ancak, en az 4 GB RAM boyutunu öneririm. Çünkü, Grafik masaüstü ortamları veya sunucular için daha fazla RAM’e ihtiyaç duyabilirsiniz.

• Depolama Gereksinimleri

Temel sistemi yüklemeniz için minimum 10 GB disk alanı yeterlidir. Ancak, uygulamalarınız, veri depolama ve güncellemeleriz için daha fazla alana sahip olmalısınız.

• Grafik Gereksinimleri

Debian 12, çok çeşitli grafik donanımlarını destekler. Başlıca grafik kartı üreticileri için sürücüler sağlar. Kısacası, Debian depolarındaki açık kaynaklı grafik sürücülerinden de yararlanabilirsiniz.

• Ağ Gereksinimleri

Sürüm 12’yi yüklemek için ağ bağlantısına ihtiyacınız yoktur. Fakat, çevrimiçi depolara erişiminiz için öneririm. Açıkcası İnternet’e bağlı olursanız program yüklemelerini ve güncellemelerini yaparsınız.

• Mevcut Donanımla Uyumluluk

Debian kurulumu öncesi mevcut donanımınızın uyumluluğunu kontrol etmenizi kesinlikle öneriyorum. Çünkü, ağ bağdaştırıcıları, ses kartları ve diğer çevre birimleri için bu çok önemlidir. Artı, donanım uyumluluk listesi ve topluluk forumlarına da göz atabilirsiniz.

Debian ISO Dosyasını İndirme

Debian kurulum medyasını farklı platformlardan da indirebilirsiniz fakat resmi websitesinden indirmeniz dosya güvenilirliği açısından önemlidir. Bu sebeple Debian veya diğer Linux dağıtımlarının imajlarını kendi resmi topluluk websitelerinden indirmenizi öneririz.

Adım 1

64 Bit mimariye sahip PC’niz için Full Debian AMD64 (64 Bit) ISO imajını indirmek için bu websitesini görüntüleyin. Ardından THE OPERATING SYSTEM başlığı altındaki Download (İndir) butonuna basın.

Adım 2

64 Bit PC’ler için içerisinde yazılımların veya paketlerin dahil edilmediği ISO dosyasını direk olarak bu websayfasından indirebilirsiniz.

Fakat, İnternet bağlantısının yavaş olduğu veya altyapının bulunmadığı konumlardaki bilgisayarlara bu dağıtımı kurmayı planlıyorsanız içerisinde tüm yazılımların ve paketlerin dahil edildiği Complete (Tam) ISO imajını indirmenizi öneririz.

İnternet bağlantısı olmayan sistemler için kurulum medyasını indirmek için Other Installers başlığı altındaki Getting Debian tıklayın.

Adım 3

Getting Debian websayfasında Complete Installation Image bağlantısına tıklayın.

Adım 4

Webtarayıcı kullanarak imaj dosyasını edinmek için Download CD/DVD Images using HTTP seçin.

Adım 5

Official CD/DVD Images of The “Stable” Release websayfasında hem CD hemde DVD kurulum medyasını indirebilirsiniz. Bilgisayarınızda bir CD veya DVD yazıcı donanım türüne göre uygun imajı indirmeniz gerekir.

DVD başlığındaki listelenen seçeneklerden 64 Bit PC’niz için amd64 seçin.

Adım 6

ISO DVD websayfasını biraz aşağıya kaydırınız ve debian-11.3.0-am64-DVD-1-iso tıklayarak dosyayı bilgisayarınıza indiriniz.

Rufus ile Önyüklenebilir Debian USB Kurulum Medyası Hazırlama

Debian DVD medyasını bilgisayarınıza indirdikten sonra Nero programı ile boş bir DVD’ye onu yazdırabilirsiniz. Fakat makalemizde önyüklenebilir bir flash bellek hazırlayacağımız için Rufus programını kullanacağız.

Adım 1

Rufus programını indirmek için https://rufus.ie/ adresini ziyaret ediniz ve Portable veya Setup dosyasını bilgisayarınıza indiriniz.

Adım 2

Bilgisayarınıza bir USB flash bellek takınız ve Rufus’u çalıştırınız. Rufus sürücü seçeneklerinden SELECT (SEÇ) butonuna tıklayarak indirdiğiniz ISO dosyasını seçin.

Adım 3

Boot Selection (Önyükleme Seçimi) kısmında ISO dosyasının adını ve Partition Scheme (Bölüm Şeması) ayarlarını kontrol ettikten sonra yazdırma işlemini başlatmak için START (BAŞLAT) tıklayın.

Adım 4

İmaj dosyasını yazdırma seçeneklerinde ISO Image Mode işaretleyiniz ve OK’a basın. Linux kurulum medyası hazırladığınız için Rufus yazılımı Syslinux dosyasına ihtiyaç duyar. Eğer bu dosyanın yeni sürümü mevcut ise indirmek için Yes’leyin.

Son olarak, PC’nize taktığınız USB diskinizin içeriğindeki tüm verileri silmeniz gerekiyor. Yani, bu aşamdan sonra sistem dosyalarını kopyalamaya başlamak için tekrar OK’a basınız.

Adım 5

Debian sistem dosyaları flash diskinize kopyalandıktan ve hazırlandıktan sonra Rufus’u kapatınız.

Adım Adım Debian Kurulumu

USB medyasını hazırladıktan sonra bilgisayarınızın boş olan USB portlarından birine takmanız ve sisteminizi flash belleğinizden boot etmeniz gerekir.

Kullandığınız bilgisayarın marka ve modeline göre boot menüsünü açmak farklılaşabilir. Bu nedenle PC’nizin üretici websitesini veya kullanım kılavuzunu kontrol ediniz.

Bir PC’yi USB bellek ile boot etmek için genellikle BIOS üzerinden veya Boot Menü’den bu işlemi yapabilirsiniz. Fakat, PC’nizi yeniden başlatırken klavyenizden F2, F8, F10, F11 veya ESC tuşlarından birini deneyebilirsiniz.

Adımlar:

Adım 1

Bilgisayarınızın boot menüsüne eriştikten sonra flash belleğinizin adı veya Removable Devices (Çıkarılabilir Aygıtlar) seçenekleri üzerinde Enter’a basarak sisteminizi USB’niz ile boot ediniz.

Adım 2

Debian GNU/Linux Installer Menu açıldığında yani PC’nizi flash disk ile boot ettiğinizde Graphical Install (Grafiksel Kurulum) seçeneğinde Enter’a basınız.

Adım 3

Kurulum sürecinde kullanmak istediğiniz ve ayrıca varsayılan sistem dilini ayarlamak için Select a language (Bir dil seç) penceresinde dilinizi seçerek ilerleyin.

Adım 4

Select your location (Lokasyonunuzu seçin) penceresinde seçeceğiniz konum hem saatiniz için hem de konumunuza göre yardım etmek için kullanılacaktır. Bu konumu yaşadığınız ülke olarak seçmeniz daha avantajlı olacaktır.

Adım 5

Debian sisteminiz için bilgisayarınızın klavye düzenine göre uyumlu bir düzeni ayarlayın.

Adım 6

Mevcut ağınızda başka bilgisayarlar varsa diğer cihazlardan farklı olarak bir hostname adı yazınız. Varsayılan olarak seçilen hostname adı Debian’dır fakat siz isteğinize göre bu adı değiştirebilirsiniz.

Adım 7

Ağınızda bir mail sunucusu veya active directory mevcutsa yapınıza bağlı olarak uygun bir domain adı yazınız. Eğer sahip değilseniz bu seçeneği boş bırakarak kuruluma devam edebilirsiniz.

Adım 8

Sistem yöneticileri Debian sisteminde daha gelişmiş ayarları yapabilmesi için bir root hesabına ihtiyaç duyarlar. Kısacası, kurulum sırasında oluşturulacak root hesabınız için güçlü bir parola oluşturunuz.

Adım 9

Yönetimsel olmayan işlemler için gerekli root hesabı yerine oluşturulacak kullanıcı hesabınızın tam adını yazınız.

Adım 10

Yeni hesabınız için kullanıcı adınızı küçük harflerle yazınız.

Adım 11

Yeni oluşturulacak kullanıcı hesabınız için zor bir parola belirleyin.

Adım 12

Sistem saatiniz için yaşadığınız konuma göre uygun bir zaman bölgesi ayarlayın.

Adım 13

Bilgisayarınıza sıfırdan temiz bir Debian sistemi yükleyeceğiz için bu aşamada temel seviye olan Guided – Use Entire Disk (Kılavuzlu – Tüm Diski Kullan) seçeneğini işaretleyin.

Adım 14

Disk bölümlemesi yapacağınız SATA veya NVMe fiziksel diskinizi seçin.

Adım 15

Yeni kullanıcılar için önerilen All Files In One Partition (Tüm Dosyaları Tek Bölümde) seçeneğini belirleyin.

Adım 16

Debian disk yapılandırmasını gözden geçiriniz ve partition işlemini tamamlayınız.

Adım 17

Partition tablosunu denetledikten sonra değişikleri diske yazmayı onaylamak için Yes’leyin.

Adım 18

Tam ISO imajını indirdiğiniz için Package Manager (Paket Yönetici) düzenlemesinde başka ek medyanın taranmasını istiyorsanız Yes’i istemiyorsanız No’yu işaretleyin.

Adım 19

Sisteminize kuracağınız yazılımlardan biri mevcut ISO medyasında yer almıyorsa bir network mirror kullanmanız gerekebilir. Bu nedenle, paket yöneticisine bir network mirror eklemek için Yes’leyin.

Adım 20

Ağınıza en yakın arşiv ülkesini seçerek paketleri daha hızlı indirebilirsiniz. Bu sebeple, arşiv kaynağı olarak yaşadığınız ülkeyi belirleyin.

Adım 21

Debian archive mirror kaynağı olarak genellikle iyi bir seçim olan deb.debian.org ile ilerleyin.

Adım 22

Ağ ortamınızda bir proxy sunucusu kullanıyorsanız ilgili alana adresinizi yazabilirsiniz. Eğer İnternet’e erişirken bir proxy sunucusu kullanmak istemiyorsanız bu alanı boş bırakınız.

Adım 23

Sisteminizde karşılaştığınız hataların kayıtlarını veya kullandığınız PC’nizin donanım ve diğer bilgilerini Debian dağıtım geliştiricilerine göndererek sistemin daha iyi geliştirilmesine destek olmayı tercih edebilirsiniz.

Fakat, Package Usage Survey (Paket Kullanım Anketi) özelliğini daha fazla araştırıp daha sonra katılmayı tercih ediyorsanız No’yu işaretleyiniz.

Adım 24

Bu aşamaya kadar Debian sisteminin yalnızca çekirdeği kuruldu. Yani, bilgisayarınızı konsol üzerinden kullanabilirsiniz fakat bir masaüstü ortamı olmayacaktır.

Eğer önceden tanımlı varsayılan Debian masaüstü ortamını kullanmayı tercih ediyorsanız Software Selection (Yazılım Seçimi) penceresinde GNOME veya diğer ortamlardan birini işaretleyin.

Adım 25

Eğer bilgisayarınıza kurduğunuz yeni sistem tek bir sistem ise GRUB Boot Loader’ı primary (birincil) disk bölümüne yüklemek güvenli olacaktır.

Adım 26

Yeni kurduğunuz sistemi önyüklenebilir yapmak için GRUB menüyü yüklemek istediğiniz diskinizi işaretleyin.

Adım 27

Bilgisayarınıza yeni sisteminizi kurduktan sonra kurulum medyasını çıkarınız ve sisteminizi yeniden başlatınız.

Adım 28

Bilgisayarınız yeniden başlarken GNU GRUB menüyü göreceksiniz. Burada direk olarak Debian GNU/Linux seçeneğinde Enter’a basarak sisteminizi başlatabilirsiniz.

Adım 29

Root hesabı yerine oluşturduğunuz kullanıcı hesabınız ile sisteminize giriş yapacağınız için parolanızı yazınız.

Adım 30

Debian sisteminizde oturum açtıktan sonra GNOME masaüstü ortamı ile karşılaşacaksınız.

Adım 31

Bilgisayarınıza USB ile Debian kurulumu sonrasında Linux dağıtımının sürümünü, kodadını ve açıklamasını kontrol etmek için terminali açınız ve “lsb_release -a” komutunu yürütünüz.

lsb_release -aCopy

Video

Debian Hakkında Sık Sorulan Sorular (SSS / FAQ)

Sonuç

Sonuç olarak, önyüklenebilir bir USB ile Debian 12 Bookworm’u PC’nize rahatça kurabilirsiniz. Bu işlem sonucunda, Debian’ın gücünü ve kararlılığını deneyimlemeye başlayabilirsiniz.

Kısacası, ister yeni ister ileri düzey kullanıcı olun, Debian’ı tercih etmeni size ayrıcalık katacaktır. Böylelikle, yazılım geliştirme, sistem özelleştirme ve performans optimizasyonu yapabilirsiniz.

Özetçe adım adım sağladığım rehberi takip ederek güvenle ve sorunsuz kurulum yapabilirsiniz. Bunun sonucunda, Debian’ın zengin özgür yazılım ekosistemini keşfetmeye başlayabilirsiniz.