Bu yazımızda, bir bilgisayarda kurulu Debian 10 & 11 işletim sistemini Debian 12 Bullseye sürümüne sorunsuz olarak nasıl güncellenir veya yükseltilir inceleyeceğiz.
Debian 10 & 11 Sürümünü 12 Bookworm Sürümüne Yükseltme
Debian Linux, 1993 yılında lan Murdock tarafından başlatılan bir GNU projesidir ve projeye katılan 500’den fazla programcı tarafından geliştirilmiştir.
Bookworm kodadlı Debian 12 sürümünü, 10 Haziran 2023 tarihinde yayınladılar. 5 yıl boyunca destekleyecekleri bu sürümde, Linux Kernel 6.1 kullandılar. Bir önceki 11 Bullseye sürümünde ise Kernel 5.10 kullanmışlardı.
Kısacası yeni Kernel 6.1 sürümü yeni donanım desteği, sistem güvenliğinin geliştirilmesi ve iyileştirilmiş performans anlamına gelir.
Kernel 6.1 sayesinde artık Debian dağıtımı exFAT dosya sistemini desteklemektedir. Bu sayede kullanıcılar bilgisayarlarına bağlayacakları USB flash bellekleri veya SD kartları ek bir paket kurmadan sistemlerine otomatik olarak mount edebilecekler.
Debian 12’de Neler Yeni?
Debian 12, “Bookworm” kod adıyla heyecan verici güncellemeler ve özellikler sunuyor. Aslında bu sürüm, sistem yöneticileri, geliştiriciler ve meraklılar için çeşitli imkanlar içeriyor. Şimdi, temel özelliklere kısaca bakalım:
- Güncellenmiş Linux Çekirdeği
Debian 12, Linux Kernel 6.1 ile karşımıza çıkıyor. Böylelikle çok çeşitli cihazlarda daha iyi donanım desteği sunuyor.
- Gelişmiş Güvenlik
Hepimizin iyi bildiği Debian, güvenlik açısından öncelikli bir konudur. Bu sebeple bu yeni dağıtım önemli güvenlik güncellemeleri içeriyor.
- Gelişmiş Paket Yönetimi
Sürüm 12 ile APT’nin en son sürümü 2.6’yı görüyoruz. Bu sürümü geliştirmelerinden dolayı Debian’da özgür olmayan donanım yazılımlarını daha iyi kullanabilirsiniz.
- Yeni Temalar ve Arkaplan Görselleri
Debian geliştiricileri her sürümde yaptıkları gibi bu sürümde de Emerald lakaplı bir duvar kağıdı eklediler. Bu görsel, zümrüt yeşili tonundadır. Artı, değerli taşların ham ve doğal halini tasvir ettiğini söyleyebilirim.
- Masaüstü Ortamı Güncellemeleri
Debian 12 aynı zamanda XFCE 4.18, KDE Plasma 5.27, LXQt 1.20, Cinnamon 5.6, MATE 1.26 ve LXDE 11 masaüstü ortamlarını içeriyor. Öte yandan GNOME 43 sürümü sisteme entegre ettiler.
- Yeni Yazılım İyileştirmeleri
Elbette bu yeni release dağıtımında şu yazılım geliştirmelerini görmekteyiz:
- Apache 2.4.57
- Nginx 1.22
- PHP 8.2
- Perl 5.36
- MariaDB 10.11
- OpenSSH 9.2p1
- PostgreSQL 15
- LibreOffice 7.4
- Python 3.11.2
- OpenJDK 17
- Samba 4.17
Başlamadan Önce
Kullanmakta olduğunuz Debian sisteminizi yeni bir sürüme yükseltmeden önce yapmanız gereken en önemli adımlardan biri, Yedekleme’dir. Çünkü, bilgisayarınızda kullandığınız program veya yazılımların ayarları ve yapılandırmalarını kaybetmek istemezsiniz.
Örneğin, Debian Linux’i bir web sunucusu olarak kullanıyorsanız, MySQL, PHP gibi bazı yazılımların ayarlarını yedeklemenizde fayda vardır. Yükseltme sırasında kullandığınız programların sürümleri de yükseltileceği için yedeklerini mutlaka almalısınız.
Bu yüzden, Debian bilgisayarınızı son sürüm olan 11 Bullseye dağıtımına güncellemeden önce kişisel tüm dosyalarınızı yedeklemenizi öneririz. Ayrıca, Timeshift yazılımını kullanarak PC’nizi kolayca yedekleyerek kurulum sırasında karşılabileceğiniz olası hataları minimuma indirebilirsiniz.
Debian’ın En Yeni Sürümünü Kurma
Linux bilgisayarınızı yedekledikten veya snapshot’ını aldıktan sonra sisteminizi güncelleme için hazırlamanız gerekiyor. Öncelikle, sisteminizde tanımlı olan repository adreslerini tazelemeniz ve ardından mevcut paketlerin ve yazılımların yeni sürümlerini kurmanız gerekir.
Adımlar:
Adım 1
Eski sürüm kurulu Debian bilgisayarınızın repository listesini güncellemek ve yeni paketleri kurmak için terminalde sırasıyla “sudo apt update” ve “sudo apt upgrade” komutlarını yürütünüz.
sudo apt update
sudo apt upgrade
Adım 2
Sudo apt upgrade komutunu yürüttükten sonra 358 paketin güncelleneceğini kontrol ettikten sonra kurulumu onaylamak için Y ve Enter’a basınız.
Adım 3
Debian 10 sisteminize 11 sürümünü kurmak için repository adresini düzenlemeniz gerekir. Bunu yapmak için terminalde “sudo sed -i ‘s/buster/bullseye/g’ /etc/apt/sources.list” komutunu yürütünüz ve mevcut repo adreslerindeki Buster terimini Bullseye olarak değiştiriniz.
sudo sed -i 's/buster/bullseye/g' /etc/apt/sources.listRepo listesini düzenledikten sonra mevcut kayıtların değiştirildiğini kontrol etmek için /etc/apt/sources.list dosyasının içeriğini görüntülemek için alttaki komutu yürütünüz.
sudo nano /etc/apt/sources.list
Adım 4
Sources.list dosyasının içeriğini görüntülediğinizde Buster yerine Bullseye güncel sürümün adreslerini görebilirsiniz. Terminalde bu dosyadan çıkmak için Ctrl + X’e basabilirsiniz.
Adım 5
Repo adreslerini kontrol ettikten sonra termianlde tekrar “sudo apt update” komutu ile listeyi güncelleyiniz.
sudo apt update
Adım 6
Tüm hazırlıkları yaptıktan sonra Debian güncelleme veya yükseltme işlemini başlatmak için terminalde “sudo apt full-upgrade” komutunu yürütünüz.
sudo apt full-upgrade
Adım 7
1,047 MB ek disk alanı kullanımını onayladıktan sonra sisteminizde 1391 paket güncelleştirilecek ve 344 paket yeni kurulacaktır. Bu işlemden sonra İnternet bağlantı hızınıza ve bilgisayarınızın performansına bağlı olarak sisteminizi yaklaşık 15 dakikada güncelleyebileceksiniz.
Terminalde yeni paketler için Changelog (Değişiklik Günlüğü) görüntülendiğinde tüm metni hızlıca okumak ve kuruluma devam etmek için “q” tuşuna basabilirsiniz.
Adım 8
Sistem güncelleme sırasında size sorulmadan servislerin yeniden başlatılmasını kabul etmek için Yes seçeneğinde Enter’a basınız.
Adım 9
Debian sisteminize yeni güncellemeleri kurduktan gereksiz ve kalıntı paketleri otomatik olarak temizlemek ve kaldırmak için terminalde “sudo apt –purge autoremove” komutunu yürütünüz.
sudo apt --purge autoremove
Adım 10
Kaldırılacak paketleri kontrol ettikten sonra silme işlemini onaylamak için Y ve Enter’a basınız.
Adım 11
Son olarak, işletim sisteminizi yeni sürüme yükselttikten sonra değişikliklerin etkin olması için PC’nizi yeniden başlatınız.
sudo reboot
Adım 12
Debian 11 Bullseye yeni dağıtımınız açıldığında login ekranının ve masaüstü ortamının yeni duvar kağıdı ile değiştiğini göreceksiniz. Yeni dağıtımınızın versiyonunu kontrol etmek ve Linux Kernel’inin sürümünü kontrol etmek için terminalde “lsb_release -a” ve “uname -r” komutlarını kullanabilirsiniz.
lsb_release -a
uname -r
Video
Eski Sürümlerin Kurulumu
Sonuç
Özetlemem gerekirse, Debian sisteminizi en son sürüme güncelleme yapmanızı öneririm. Kısacası, bu yükseltme süreci size gelişmiş güvenlik, yeni özellikler ve daha iyi performans sunar.
Bu makalede hazırladığım adımları takip ederseniz hızlıca yeni sürüme geçiş yapabilirsiniz. Fakat, herşeyden önce mutlaka PC’nizi yedeklemenizi öneriyorum. Bu şekilde sorunsuz bir geçiş yaparak Debian 11 sürümünü son sürüm olan 12’ye yükseltebilirsiniz.
TolgaBagci
Merhaba, ben Tolga, 20 yıllık tecrübeye sahip bilgisayar uzmanıyım. Donanım, sistemler, ağlar, sanallaştırma, sunucular ve işletim sistemleri gibi bilgisayar sorunlarının giderilmesine yardımcı oluyorum. Yararlı bilgiler için web siteme göz atın ve bana herhangi bir şey sormaya çekinmeyin. En yeni teknolojilerden haberdar olun!
