Bu yazımızda, Windows 10 PC üzerinde kurulu olan VMware Workstation 17 Pro sanallaştırma yazılımı ile yeni bir sanal makine üzerine harika bir Linux dağıtımı olan Debian’ın 11 Bookworm son sürümünü kuracağız ve ardından host ile VM arasında dosya paylaşımı yapabilmek için VMware Tools araçlarını yükleyeceğiz.
Windows 10’da VMware Workstation 17 Pro Kullanarak Sanal Makine Üzerine Debian 12 Nasıl Kurulur?
Debian Linux, açık kaynak kodlu ücretsiz bir bir işletim sistemidir ve içerisinde ev veya iş kullanıcılarının tüm işlerini gerçekleştirebileceği birçok ücretsiz araç içerir. Bu uygulamalara örnek olarak başta ofis dökümanlarını oluşturmak veya düzenlemek için LibreOffice ve çeşitli video dosyalarını açabilmek için VLC Media Player verilebilir.
Debian’ı bilgisayarınızın hard diskini kullanmadan ve mevcut işletim sisteminizi bozmadan bir DVD veya USB bellek aracılığıyla da Live olarak kullanabilir ve deneyimleyebilirsiniz. Eğer daha sonradan PC’nize bu sistemi kurmayı planlıyorsanız Live CD üzerinden sistem kurulumunu başlatabilirsiniz.
Debian işletim sistemini Live olarak kullanmak yerine host bilgisayarınızda kurulu sistemin içerisinde VMware Workstation gibi bir sanallaştırma yazılımı kullanarakta kullanabilirsiniz. Özellikle, deneyimlemek istediğiniz bir Linux dağıtımını sanal makinede kullanmak akıllıca bir fikir olabilir.
VMware firması tarafından geliştirilen Workstation Pro yazılımı ücretlidir, fakat ücretsiz versiyonu için Player sürümünü kullanabilirsiniz. Workstation Pro, kuracağınız sistemin daha gelişmiş özelliklerini aktif edebilir veya yeni teknolojileri test etmek için profesyonel bir VM oluşturmanıza izin verir.
Debian ISO Kurulum İmaj Dosyası Nasıl İndirilir?
Debian Linux’u bilgisayarınıza ISO olarak indirmek için öncelikle debian.org websitesini ziyaret etmeniz gerekir.
Websitesini görüntüledikten sonra, ISO dosyasını indirmek için üst menüde yer alan seçeneklerden Getting Debian seçeneğine tıklayın. Daha sonra, Download an installation image seçeneği altında “complete installation image” linkine basınız. Daha sonrasında “Download CD/DVD images using HTTP” bağlantısına ve ardından “Official CD/DVD images of the stable release” altbaşlığında amd64 seçiniz.
CD ve DVD olmak üzere iki başlık göreceksiniz, DVD başlığındaki amd64 seçeneğine tıklarsanız İnternet bağlantısının mevcut olmadığı veya çok yavaş olduğu ortamlar için birçok aracı içerisinde barındıran DVD imajını indirme websayfasına yönlendirileceksiniz.
Websayfasını biraz aşağıya indirdikten sonra “debian-11.5.0-amd64-DVD-1.iso” adında 3.6 GB boyutundaki ISO dosyasını bilgisayarınıza indirebilirsiniz.
Debian İçin Yeni Bir Sanal Makine Oluşturma
VMware sanallaştırma yazılımında bir işletim sistemini düzgünce kurabilmeniz ve çalıştırabilmeniz için sanal makine ayarlarını doğru olarak yapılandırmalısınız.
Adımlar:
Adım 1
VMware sanallaştırma yazılımını çalıştırdıktan sonra, Create a New Virtual Machine (Yeni Bir Sanal Makine Oluştur) seçeneğini üzerine tıkladıktan sonra aşağıdaki gibi bir Wizard (Sihirbaz) açılacaktır.
Virtual Machine Sihirbazında Custom (advanced) işaretleyiniz ve ardından Next (İleri) tıklayınız.
Adım 2
Debian sanal makinenin donanım uyumu ayarını 17.x olarak yapılandırınız. Eğer VM’yi kurduktan sonra ilerleyen zamanlarda Workstation programını daha yeni bir sürüme yükselttiğinizde donanım uyumluluğunu değiştirmeyi unutmayınız.
Adım 3
Guest İşletim Sistemi Kurulum sihirbazında I will install the operating system later (İşletim sistemini daha sonra kuracağım) seçeneğini işaretledikten sonra Next’e basın.
Adım 4
Sanal bilgisayara kuracağınız işletim sisteminin türünü ve versiyonunu bu pencereden yapılandırabilirsiniz. Önce Linux seçeneğini işaretleyiniz ve Version kısmında listelenen seçeneklerden Debian 12.x 64-bit’i seçiniz.
Adım 5
Sanal bilgisayarınızı kurmak istediğiniz konumu bu pencereden seçebilirsiniz. Eski bir bilgisayara sahipseniz ve mekanik bir disk kullanıyorsanız bu pencerede VM’nin konumunu harici bir SSD disk üzerine depolayarak daha fazla performans artışı elde edebilirsiniz.
Debian sanal makineniz için bir isim yazınız ve ardından depolamak istediğiniz yeri seçiniz.
Adım 6
Processor Configuration (İşlemci Yapılandırması) penceresinde, PC’nizin işlemci gücüne göre Debian sanal makinenize bir değer belirleyiniz ve Next’e tıklayınız.
Adım 7
Memory penceresinde de aynı şekilde, varolan host’unuzun RAM boyutuna göre bir boyut belirleyiniz.
Adım 8
Network Type (Ağ Tipi) penceresinde, varsayılan olarak seçili olan NAT’ı kullanabilirsiniz. Eğer Virtual Network Editör üzerinde Bridged ağı yapılandırdıysanız bu türü seçebilirsiniz.
Adım 9
Kontrolör türü için varsayılan seçeneği (LSI Logic) etkin bırakınız ve Next tıklayınız.
Adım 10
Sanal diskin türü olarak en yeni teknoloji olarak bilinen NVMe türünü seçiniz. Debian sisteminin daha eski sürümlerini kurmaya çalışırsanız, NVMe disk yapısını destekleyip desteklemediğini öğrenmeniz gerekir. Eğer desteklemiyorsa disk türünü SATA veya SCSI olarak değiştirebilirsiniz.
Adım 11
Select a Disk (Bir Disk Seçme) penceresinde, sıfırdan bir Debian yükleyeceğiniz için Create a new virtual disk (Yeni bir sanal disk oluştur) seçeneğini seçmelisiniz.
Eğer Debian ISO dosyasını kullanmak yerine VMDK dosyasını kullanmak istiyorsanız, sanal makine kurulumunda bu pencerede Use an existing virtual disk (Varolan bir sanal disk kullan) seçeneğini seçmeniz gerekir.
Adım 12
Specify Disk Capacity (Disk Kapasitesi Belirt) penceresinde yeni sanal disk için bir boyut belirleyiniz ve sanal diski tek dosya olarak depolamayı işaretleyerek Next’leyin.
Adım 13
Disk dosyasını yedeklemek istediğiniz lokasyonu bu pencereden değiştirebilirsiniz. Bu penceredeki yapılandırma yalnızca oluşturulacak sanal diskin konumunu değiştirecektir.
Adım 14
Sanal bilgisayar için özet donanım bilgileri aşağıdaki gibidir. Şimdi, extra birkaç ayarı etkinleştirmek için Customize Hardware (Donanımı Özelleştir) tıklayınız.
Adım 15
Processors (İşlemciler) aygıtına tıkladıktan sonra sağ kısımda görüntülenen Virtualization Engine (Sanallaştırma Motoru) altındaki tüm sanallaştırma seçeneklerini etkinleştiriniz.
- Virtualize Intel VT-x/EPT or AMD-V/RVI
- Virtualize CPU Performance Counters
- Virtualize IOMMU (IO Memory Management Unit)
Adım 16
Sanal makineye Debian 12 ISO dosyasını eklemek için CD/DVD / Use ISO image file (ISO imaj dosyası kullan) / Browse (Gözat) tıklayınız ve dosyayı ekleyiniz.
Adım 17
Debian sanal makinenizde USB 3.0/3.1 aygıtlarını kullanarak daha hızlı dosya transferi yapmak için USB Controller aygıtı ayarlarından Compatibility (Uyumluluk) ayarını 3.1 olarak değiştiriniz.
Adım 18
Son olarak, Display (Görüntü) aygıtı ayarlarından 3D Graphics (Accelerate 3D Graphics) seçeneğini etkinleştiriniz ve video belleğini hostunuzun destekleyebildiği bir boyuta yapılandırınız.
Adım 19
Debian sanal bilgisayarınızın tüm ayarlarını doğru olarak yapılandırdıktan sonra özet penceresindeki ayarları tekrar kontrol ediniz ve sihirbazı kapatmak için Finish (Bitir) tıklayınız.
Adım 20
Bu adıma kadar Debian dağıtımı için yeni bir sanal sistem hazırladınız. Şimdi, VM’yi çalıştırmak ve sistem kurulumuna başlamak için Power on this virtual machine (Bu sanal makineyi açın) seçeneğine tıklayınız.
Debian 12 Kurulumu
Debian guest işletim sistemini hazırladıktan sonra tek yapmanız gereken Linux dağıtımını VM’ye kurmaktır.
Adımlar:
Adım 1
Sanal bilgisayarınızı çalıştırdıktan sonra, Debian GNU/Linux installer menu (BIOS mode) ekranında Graphical Install (Grafiksel Kurulum) seçeneği üzerinde Enter’a basınız.
Adım 2
Debian işletim sistemi dilini yani görüntüleme dilini seçiniz ve Continue (Devam Et) tıklayınız.
Adım 3
Select your location (Lokasyonunuzu Seçin) penceresinde, yaşadığınız ülkenizi seçiniz ve Continue tıklayınız.
Adım 4
Configure the keyboard (Klavyeyi Yapılandır) penceresinde, kullanmak istediğiniz klavye düzeninizi yapılandırınız ve Continue tıklayın.
Adım 5
Configure the network (Ağı Yapılandır) penceresinde, sisteminizi bir ağa tanımlamak için host adı yazmanız gerekir. Aşağıdaki görseldeki gibi varsayılan olarak yapılandırılan ismi seçebilir veya ağ ortamınıza uygun olarak bir hostname adı belirleyebilirsiniz.
Adım 6
Eğer bir ev kullanıcısı iseniz, Domain Name kısmını boş bırakabilirsiniz.
Adım 7
Bu adımda, Debian sisteminizin Root hesabı için güçlü bir parola oluşturunuz ve Continue ile devam edin.
Adım 8
Yönetimsel olmayan aktiviteler için Root hesabı yerine oluşturulacak yeni bir hesap tanımlamak için Set up users and passwords penceresinde tam adınızı veya başka bir şey yazınız.
Adım 9
Hesabınız için kullanıcı adınızı küçük harfler ile tekrar yazınız. Veya bir önceki adımda Ad ve Soyad’ınızı yazdıysanız bu pencerede sadece adınızı yazabilirsiniz.
Adım 10
Oluşturduğunuz yeni kullanıcı hesabınıza bir parola eklemek için bu pencerede her iki text alanına güçlü bir parola yazınız.
Adım 11
Yaşadığınız konuma göre zaman diliminizi seçiniz ve Continue basınız.
Adım 12
Partition Disks penceresinde, Linux/Debian sistemini ilk defa kullanacak biriyseniz, Guided – Use Entire Disk / Kılavuzlu – Tüm Diski Kullan seçeneğini seçerek devam etmenizi öneririz.
Adım 13
Bu aşamada bölümlendirilecek sanal diskinizi seçiniz.
Adım 14
Aynı şekilde, kurulum sihirbazının da belirttiği gibi yeni bir kullanıcı iseniz, All files in one partition (Tüm dosyalar tek bölümde) seçeneğini seçerek Continue basın.
Adım 15
Debian sanal makine için disk ayarlarının bir özeti aşağıdaki pencerede size gösterilecektir. Eğer disk bölümlemede bir değişiklik yapacaksanız, Go Back (Geri Git) butonuna tıklayarak önceki yapılandırma adımına dönebilirsiniz.
Finish partitioning and write changes to disk (Bölümlemeyi bitir ve değişiklikleri diske yaz) seçeneğini seçiniz.
Adım 16
Sanal NVMe disk üzerinde yapılan değişikliklerin etkin olması için Yes (Evet) seçeneğini seçiniz ve ardından Continue seçiniz.
Adım 17
Bazı ek paketlerin sisteminize kurulması için sihirbazın ek DVD kurulum medyası taramasını istiyorsanız, Yes işaretleyiniz.
Adım 18
Debian sanal sisteminize İnternet’ten bir program indirmeye ve kurmaya çalıştığınızda sisteminizde tanımlı mirror (yansıma) adresleri kullanılır. Eğer sisteminize bu adresleri manuel olarak daha sonra eklemeyi istiyorsanız burada No seçeneğini seçebilirsiniz.
Bir program kurmaya çalışırken repository adresleri yerine ilk önce kurulum medyası taranacaktır. Eğer kurmak istediğiniz program DVD medyasında mevcut değilse İnternet’teki mirror ağından çekmeniz gerekir. Bu yüzden Network Mirror kullanmanız gerekeceği için Yes’le ilerleyin.
Adım 19
Debian archive mirror country penceresinde, Network Mirror ayarı için ülkenizi seçebilirsiniz. Çünkü, size daha yakın olan sunuculardan daha hızlı bir şekilde dosya indirebilirsiniz.
Adım 20
Debian archive mirror için genellikle en çok tercih edilen sunucuyu (deb.debian.org) seçiniz ve devam ediniz.
Adım 21
Eğer ağ ortamınızda bir Proxy sunucu kullanıyorsanız bu pencereden yapılandırabilirsiniz. Eğer kullanmıyorsanız, buradaki kutucuğu boş bırakınız.
Adım 22
Sisteminizde en sık kullandığınız uygulamaların istatistiklerini her hafta sunucuya göndermeyi istiyorsanız Yes ile devam ederek ayarları yapılandırabilirsiniz.
Adım 23
Debian sisteminin varsayılan masaüstü ortamı GNOME ile devam edebilirsiniz ve tercih ettiğiniz bir masaüstü ortamını seçebilirsiniz.
Software Selection (Yazılım Seçimi) penceresinde, kullanmak istediğiniz masaüstü ortamını seçiniz. Genellikle Linux sistemlerde masaüstü ortamı seçmek kullanıcının tercihidir.
Adım 24
Birincil sanal sürücüye GRUB Boot Loader’ı yüklemek için Yes’i seçiniz ve devam edin.
Adım 25
Boot loader kurulumu için /dev/nvme0n1/ sürücüyü seçiniz ve Continue tıklayınız.
Adım 26
Debian kurulumunu tamamladıktan sonra kurulum medyasını VM’den çıkarınız ve sisteminizi yeniden başlatınız.
Adım 27
GNU GRUB menüsünde Debian GNU/Linux seçeneğinde Enter’a basınız.
Adım 28
Oluşturduğunuz kullanıcı adınızı ve parolanızı yazdıktan sonra Enter’a basarak oturum açınız.
Adım 29
Kurulumunu yaptığınız Debian sisteminin versiyonunu Settings (Ayarlar) / About (Hakkında) kısmından kontrol edebilirsiniz.
Debian Üzerinde VMware Tools Kurulumu
VMware Workstation ile Debian kurduktan sonra sanal bilgisayarın sürücülerini kurmanız gerekebilir. Normal şartlarda host bilgisayarın ağ bağlantısı mevcut ise VMware Tools yani sanal makine araçları otomatil olarak kurulur.
Eğer Debian sanal makinenizi daha sonradan İnternet’e bağlamanız gerekiyorsa, VMware Tools manuel olarak kurmanız gerekir.
Adımlar:
Adım 1
VMware Tools otomatik olarak kurulmadıysa guest sisteminizin ekran çözünürlüğü alttaki görseldeki gibi olacaktır. Hem ekran çözünürlüğü sorununu gidermek hemde host ile dosya transferi yapabilmeniz için bu araçları kurmanız gerekir.
Adım 2
Guest makinenizin İnternet’e bağlı olduğundan emin olduktan sonra terminali açınız ve “sudo apt install open-vm-tools-desktop” komutunu yürütünüz ve kurulacak yeni paketleri onaylamak için Y ve Enter’a basınız.
sudo apt install open-vm-tools-desktop
Adım 3
VMware Tools kurduktan sonra sisteminizi “sudo reboot” komutu ile yeniden başlatınız ve ekran çözünürlüğünü kontrol ediniz.
sudo reboot
Adım 4
Host sisteminizin masaüstü veya farklı bir konumundan bir belgeyi sanal bilgisayarıza sürükleyip bıraktığınızda dosyanın VM’ye kopyalabilir olduğunu görebilirsiniz.
Shared Folder Yapılandırma
Host & VM arasında dosya transferi işlerini daha hızlı hale getirebilmek için ek olarak Shared Folder (Paylaşılan Klasör) özelliğini kullanabilirsiniz. Bu özelliği kullanabilmeniz için VMware Tools kurulu olması gerekir, aksi taktirde bu özelliği kullanamazsınız.
Adım 1
VMware Workstation programının araç menüsünden VM / Settings tıklayınız ve sanal makine ayarları penceresini açınız. Hardware (Donanım) ve Options (Seçenekler) sekmeleri bulunan ayarlar penceresinde Options tıklayınız ve ardından Shared Folders seçiniz.
Sağ kısımda listelenen ayarlardan Folder Sharing (Klasör Paylaşımı) özelliğini Always Enabled (Daima Etkin) olarak yapılandırınız ve ardından Folders bölümünde Add (Ekle) butonuna tıklayınız. Daha sonra, Add Shared Folder Wizard penceresinde gerekli ayarları yapmak için Next’e tıklayınız.
Adım 2
Name the Shared Folder penceresinde Browse butonuna tıklayınız ve host PC’nizin herhangi bir konumunda yeni bir klasör oluşturunuz ve seçiniz.
Adım 3
Shared Folder Attributes (Paylaşılan Klasör Özellikleri) ayarlarında Enable This Share (Bu Paylaşımı Etkinleştir) işaretleyiniz. Sonrasında, Finish’e tıkladıktan sonra Debian sanal makine ayarlarını kapatınız.
Adım 4
Paylaşılan klasörü Debian sanal makinenizde /mnt/hgfs/KlasörAdı konumunda bulabilirsiniz. Paylaşım klasöründe bir dosya veya klasör oluşturunuz ve host PC’niz üzerinden kontrol ettiğinizde dosya paylaşımının başarılı olduğunu görebilirsiniz.
Adım 5
Debian sisteminizde paylaşılan klasör için istediğiniz bir konumda bir kısayol oluşturabilirsiniz. Örneğin, Documents (Belgeler) konumunda kısayol oluşturmak için terminalde alttaki komutu kullanabilirsiniz.
sudo ln -s /mnt/hgfs/DebianSharedFolder/ ~/Documents
Adım 6
Ortak klasöre daha hızlı erişebilmek için kısayol konumunda sağ tuşa tıklayınız ve Add to Bookmarks (Yer İmlerine Ekle) tıklayınız.
Adım 7
Sanal bilgisayarınızı yeniden başlattığınızda Shared Folder tıkladığınızda “This location could not be displayed (Bu konum görüntülenemedi)” hatasını görebilirsiniz.
Adım 8
Shared Folder hatasını gidermek ve kalıcı yapmak için /etc/fstab düzenlemeniz gerekiyor. Bunu yapmak için terminalde “sudo nano /etc/fstab” komutunu yürütünüz ve dosyanın içeriğini görüntüleyiniz.
sudo nano /etc/fstab
Adım 9
Fstab içerisinde en alt kısma alttaki komutu yazınız ve dosyayı kaydetmek için CTRL + X’e ve ardından Enter’a basınız.
.host:/DebianSharedFolder /mnt/hgfs/DebianSharedFolder fuse.vmhgfs-fuse allow_other
USB Flash Bellek Kullanımı
VMware Debian sanal sisteminize boyutu çok yüksek dosyaları kopyalamak istediğinizde bir USB flash bellek kullanmak daha mantıklı olabilir veya harici bir SSD depolama aygıtınızı VM’ye bağlayabilir ve daha hızlı verilerinizi yedekleyebilirsiniz.
Adım 1
Host bilgisayarınızın USB portlarından birine flash bellek takınız ve içerisinde örnek olarak Backup adlı bir klasör oluşturunuz.
Adım 2
Guest işletim sisteminize USB diski takmak için VMware araç menüsünden VM / Removable Devices (Çıkarılabilir Aygıtlar) / USB’nizin Adı tıklamanız gerekir. Fakat, Connect (Bağla) seçeneğinin pasif veya grileşmiş olduğunu görüyorsanız bu sorunu çözmek için VMX dosyasını düzenlemeniz gerekir.
Adım 3
Debian 12 sisteminizi kurduğunuz konuma gidiniz. VMX dosyasını notepad ile açınız ve (usb.restrictions.defaultAllow = “FALSE” ) değerini “TRUE” olarak değiştiriniz ve dosyayı kaydediniz.
Change: usb.restrictions.defaultAllow = "FALSE"
To: usb.restrictions.defaultAllow = "TRUE"
Adım 4
Sanal sisteminize USB flash belleğinizi sorunsuzca bağladıktan sonra içerisinde oluşturduğunuz Backup adlı klasörü görebilirsiniz.
Video
Eski Sürümlerin Kurulumu
| Debian / VMware Workstation Versiyon | YouTube Video | Slayt |
| 9 / 14 Pro | İzle | – |
| 10 / 15 Pro | İzle | Görüntüle |
| 11 / 16 Pro | İzle | Görüntüle |
| 11 / 17 Pro | İzle | – |
Sonuç
Sonuç olarak, Windows 10 veya 11 üzerinde VMware ile Debian 12 gibi bir VM kurmak basittir. Anlattığım adımları doğru takip ettiğinizde donanım uyumluluk ayarlarını düzgün yapabileceksiniz. Örneğin, RAM ve disk alanı seçimi önemlidir. Ayrıca, doğru ve sağlam ISO imaj dosyası ile bir fiziksel makineye ihtiyaç duymadan Debian OS’u deneyimleyebilirsiniz.
Debian, çok köklü ve güçlü bir işletim sistemidir. Dolayısıyla, ben dahil olmak üzere birçok kullanıcı onu bir sanal makinede denemeyi seviyor. Ama önerim, mutlaka VMware Tools paketini de ihmal etmeyin. Çünkü, VM’nizden tam performans almak için buna ihtiyacınız var.
TolgaBagci
Merhaba, ben Tolga, 20 yıllık tecrübeye sahip bilgisayar uzmanıyım. Donanım, sistemler, ağlar, sanallaştırma, sunucular ve işletim sistemleri gibi bilgisayar sorunlarının giderilmesine yardımcı oluyorum. Yararlı bilgiler için web siteme göz atın ve bana herhangi bir şey sormaya çekinmeyin. En yeni teknolojilerden haberdar olun!
