JavaScript Nedir, Ne İşe Yarar?

JavaScript (JS), ECMAScript standardının lehçesi olarak yorumlanan bir programlama dilidir ve nesneye yönelik, prototip tabanlı, zorunlu, zayıf yazılan ve dinamik olarak tanımlanır.

JavaScript Programlama Dili Nedir?

Java dilinin oluşturucusu Netscape ve Sun Microsystems, Aralık 1995’te, projeyi birlikte geliştirmek için bu dili Javascript adıyla yeniden tanıttı.

Javascript’in popülerliğine yanıt olarak Microsoft, kendi komut dosyası tabanlı programlama dili VisualBasic’in küçük bir yapısı olan VBScript‘i yayınladı.

1996’da Microsoft, JS ile rekabet etmek için İnternet Explorer web tarayıcısında tanıtılan Jscript dilini başlattı.

Javascript, daha karmaşık web siteleri oluşturmak için, web sitesi yazarlarının kullanıcılar için belirli sayfaları oluşturmalarını ve düzenlemelerini sağlamaya yardımcı olmak için geliştirildi.

HTML platformu yalnızca metin görüntüleyebilecek statik sayfalar oluşturmaya izin verdi, ancak kullanıcılarla birebir etkileşim kurmak gerekiyordu.

1990’larda Netscape LiveScript’i oluşturdu ve piyasaya sundu. LiveScript dilinin en eski sürümleri öncelikle bir derleyici kullanması gerekmeyen veya nesne yönelimli programlama deneyimi olmayan küçük web tasarımcısı gruplarına yönelikti.

Bu dilin yeni sürümleri kullanıma sunuldukça, dile büyük bir potansiyel kazandıran yeni bileşenler içerdiler, ancak maalesef bu sürüm yalnızca o sırada Netscape Navigator’un son sürümünde çalıştı.

Başlangıçta Netscape’in Brendan Eich tarafından daha sonra LiveScript olarak yeniden adlandırılan Mocha adı altında geliştirildi ve sonunda ismi JavaScript olarak değiştirildi.

Netscape’in 2.0B3 sürümündeki Navigator web tarayıcısında Java teknolojisi için destek eklediği zamanda isim değişikliği çakışmaya sebep oldu.

JavaScript, Java‘nın bir uzantısı olduğu izlenimini veren karışıklık yarattı ve birçok kişi tarafından Netscape tarafından yeni web programlama dillerinde prestij kazanmak ve yenilik yapmak için bir pazarlama stratejisi olarak yorumladı.

JavaScript Özellikleri

JS’nin nasıl kullanılacağını öğrenmek için gelişmiş programlama bilgisine sahip olmanız gerekmediğinden programlamaya başlamak için bir dil araştırdığınızda bu programlama dili birçok uzman tarafından önerilir.

Web sayfamızdaki nesneleri işleyerek nesnelerin üzerinde farklı olaylar tanımlayabiliriz.

Bu nesneler, sürücülerin biçimlendirilmesi, dosyaların değiştirilmesi gibi kullanıcının makinesi için tehlikeli olabilecek komutların yürütülmesini engellerken etkileşimli sayfaların programlanmasını ve tasarlanmasını kolaylaştırır.

Dinamik bir yapıya sahip olduğu için bir düğmeye basma, fareyi belirli bir metnin üzerine getirme veya yalnızca sayfayı yükleme gibi gerçek zamanlı olaylara yanıt verebilir.

Her kullanıcı için web sunucusunda sayfa veya sayfalar depolamak yerine, kullanıcı tarafından belirlenen değişkenlere dayalı hesaplamalar yaparak sayfaların görünümünü tamamen kullanıcının kontrolüne bırakabiliriz.

JavaScript’e dayalı olarak çeşitli alanlarda kullanılan Vue veya React gibi birçok programlama dili vardır.

Java ve Javascript Arasındaki Farklar

1) Compiler/Derleyici

Java’da programlamak için bir Geliştirme Kitine ve bir derleyiciye ihtiyacımız vardır. Bunun aksine, Javascript programlarınızın derlenmesini gerektiren bir dil olmadığı için sayfa tarayıcı tarafından yorumlanır.

2) Object-Oriented/Nesne Odaklı

Java, nesne yönelimli bir programlama dilidir fakat Javascript değildir. Bu, C veya Pascal gibi yapılandırılmış programlama dillerinde yapıldığı gibi sınıf oluşturmadan programlayabileceğimiz anlamına gelir.

3) Amaç

Java, Javascript’ten çok daha güçlüdür, çünkü çok çeşitli uygulamaları yapabileceğiniz genel amaçlı bir dildir.

JS ile, yalnızca web sayfalarında çalışacak programlar yazabiliriz, ancak kapsamının video oyun programlama veya yaygın masaüstü programlarının yazılması gibi diğer alanlara genişletilmesine izin veren teknolojiler ortaya çıkmıştır.

Gördüğünüz gibi, Java çok daha karmaşık ama aynı zamanda daha güçlü, sağlam ve güvenlir bir programlama dilidir.

Javascript’ten daha fazla işlevselliğe sahiptir ve bunları ayıran farklılıklar kolayca ayırt edilebilir.

Kullanımı

Bir sunucu tarafı JavaScript biçimi olmasına rağmen, temel olarak kullanıcı arayüzü ve dinamik web sayfalarında iyileştirmelere izin veren bir web tarayıcısının parçası olarak uygulanan istemci tarafı biçiminde kullanılır.

JS, Java programlama dilinin adına benzemesine rağmen, C’ye benzer bir sözdizimi ile tasarlanmıştır. Ancak, Java ve JS birbiriyle ilişkili değildir ve farklı anlambilim ve amaçlara sahiptir.

İnternet üzerinde JS ile yapılan farklı hizmetler arasında posta hizmetleri, IRC/sohbet, saat, ziyaret sayaçları, tarih, hesap, form, tarayıcı ve dil dedektörleri sayılabilir.

Websayfa Kod Yapısı

Javascript kodu, web sayfarlarının <body></body> etiketleri arasında bulunur. Bunlar kodllar genellikle <script> </script> arasına eklenir ve ayrıca harici JS dosyalarında da bulunabilir.

Örnek: <script src="font.js">  </script>

Tarayıcı Uyumluluğu

Javascript, İnternet Explorer, Opera browser, Google Chrome aracı veya Mozilla Firefox gibi çoğu web tarayıcı tarafından desteklenmektedir.

Sunucu tarafında PHP dili ve istemci tarafında JS gibi dillerin ortaya çıkmasıyla XML yapısı için Ajax geliştirildi.

Bu dil, etkileşimli web uygulamaları oluşturmak için HTML ve CSS gibi çeşitli teknolojileri birleştirir.

XMLHttpRequest içerdiği en önemli işlevlerden biridir, bu da verilerin web sunucusuyla eşzamansız olarak senkronize olmasına izin verir.

JS dili birçok web tarayıcısı tarafından desteklense de, tarayıcı ayalarından bunu devredışı bırakabilir veya etkinleştirebilirsiniz.

Hem erişilebilirlik, hem de gezinme pratikliği ve sayfa hızı nedeniyle JS dosyalarını harici bir dosya olarak dahil etmek tavsiye edilir.